آموزش محاسبه بازده اوراق اخزا

اخزا چیست؟

اوراق خزانه اسلامی یا به اختصار اخزا نوعی از اوراق بدهی است.

اوراق بدهی و انتشار آنها یکی از راههای تامین مالی دولتهاست در واقع دولت با انتشار این اوراق برای مدت مشخصی بدهی خود را به تعویق می اندازد.

2.اسناد خزانه اسلامی چیست؟

اوراق خزانه اسلامی یا با اختصار (اخزا) نوعی از اوراق قابل معامله است که میتوان آن را قبل از سر‌رسید، بدون اعمال جریمه به وجه نقد تبدیل شوند. بازاری که برای این منظور در نظر گرفته شده است بازار دوم فرابورس میباشد.

اسناد خزانه مرسوم در دنیا توسط دولت به رقمی كمتر از قیمت اسمی به خریداران فروخته شده و از منابع مالی حاصل از فروش، بدهی‌های دولت پرداخت می‌شود اما به دلیل اشكالات فقهی وارد بر این روش، دولت ایران، این اوراق را صادر و به شکل مستقیم به طلبكاران غیر دولتی واگذار می‌کند.

3.ویژگی‌های کلی اسناد خزانه اسلامی

این اوراق دارای ویژگی هایی است که سرمایه گذاران و پیمانکاران دارای این اسناد قبل از انجام معامله بهتر است با آن آشنا باشند:

-این اوراق عمدتا دارای سررسید یکسال و کمتر از یک سال و بدون پرداخت سود میباشند.

سررسید اوراق عمدتا بین 4 تا 52 هفته‌ است.

این اوراق فاقد پرداخت های میان دوره ای تحت عنوان سود اوراق هستند و سرمایه گذار از مابه‌التفاوت قیمت خرید اوراق و ارزش اسمی (۱،۰۰۰،۰۰۰ ریالی) دریافتی آن در سررسید، منتفع خواهند شد.

-ریسک نکول ندارد.

وظیفه پرداخت در سررسید با خزانه‌داری كل كشور و ضامن پرداخت آن وزارت امور اقتصادی و دارایی است.

این اوراق جزو دیون ممتاز دولت هستند و همردیف با حقوق کارکنان دولت پرداخت می شوند.

-ریسک نقدشوندگی پایین

به دلیل انجام معاملات در بازار فرابورس و حضور بازارگردان های متعدد حجم روزانه معاملات این بازار بسیار بالا است در نتیجه ریسک نقد شوندگی این اوراق بسیار پایین است

4.مزایای اسناد خزانه اسلامی

-تعیین نرخ سود یدون ریسک در اقتصاد کشور

-کمک به تامین نقدینگی دولت و جلوگیری از استقراض خارجی

-ابزار مهم بانک مرکزی برای کنترل حجم نقدینگی و مهار تورم

-کمک به سیاست‌های پولی و مالی به منظور اعمال سیاست‌های بهینه جهت تنظیم و کنترل انتظارات بازار

-ایجاد بستری مناسب برای توسعه ابزارهای مالی بازار

-درآمد حاصل از این اوراق شامل معافیت مالیاتی است

5.فرآیند تسویه اوراق در سررسید

سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی كشور، وجه مورد نیاز برای بازپرداخت ارزش اسمی اوراق را با توجه به زمان سررسید، از طریق خزانه‌داری كل كشور به بانك عامل منتقل می‌كند. شركت سپرده‌گذاری مركزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، بر‌اساس اطلاعات آخرین دارندگان اسناد خزانه اسلامی، ارزش اسمی اوراق را از طریق بانك عامل به حساب دارندگان مذكور واریز خواهد كرد.

6.روش خرید اوراق

برای خرید این اوراق همانند سایر نمادهای حاضر در بازار فرابورس پس از دریافت کد معاملاتی نماد این اوراق که (اخزا) میباشد را جستجو میکنیم .

به عنوان مثال یکی از نمادهای حاضر در بازار در تابلو معاملات اینگونه است :

در تصویر بالا قسمت اول بیانگر نوع ورقه بهادار

عدد000817 بیانگر تارخ سررسید آن 17/08/1400

اخزا808نیز نام نماد معاملاتی آن است.

-در سایت سازمان فرابورس ایران( (ifb.irشما میتوانید لیست کامل این اوراق به همراه بازدهی آن ها ار مشاهده کنید.

-قیمت اوراق خزانه اسلامی بعد از عرضه شدن توسط فرایند عرضه و تقاضا در بازار تعیین می‌شود و وجوه ناشی از فروش این اوراق یک روز کاری پس از معامله به حساب فروشنده واریز خواهد شد.

7.محاسبه بازده اوراق

همانگونه که بیان شد به دلیل عدم پرداخت سود تنها راه کسب درآمد از اوراق خزانه از اختلاف قیمت خرید و قیمت اسمی اسناد میباشد .به همین دلیل محاسبه بازده آموزش محاسبه بازده اوراق اخزا اوراق تا زمان سررسید دارای اهمیت میباشد

به این منظور از فرمول زیر استفاده میشود:

که در این معادله:

F =قیمت اسمی اوراق

P=قیمت خرید اوراق

T=تعداد روزهای سال (۳۶۵)

N=عداد روزهای باقیمانده تا سررسید

مثال: فرض کنید که قیمت یک برگه اسناد خزانه که ۱۵۶ روز تا سررسید آن باقیمانده است، ۹۵۶،۷۰۰ ریال است. بازده این برگه تا زمان سررسید آن برابر خواهد بود با:

همچنین سرمایه گذاران میتوانند از طریق سایت شرکت فرابورس نیز بازده ساده و مؤثر اسناد خزانه اسلامی را محاسبه کنند.

8.تعیین قیمت اوراق خزانه

قیمت بازاری اسناد خزانه اسلامی در بازار سرمایه، با مكانیزم عرضه و تقاضا مشخص میشود.

در زمان عرضه دو روش برای تعیین قیمت استفاده می شود :

الف) روش ثبت سفارش:

در روش ثبت سفارش، قیمت‌های وارده توسط خریداران به صورت مخفی خواهد بود و تعداد سفارشات وارده توسط خریداران مجموعا می‌باید به میزان حداقل 80 درصد حجم كل اوراق عرضه شده باشد. ضمناً قیمتی كه كشف می‌شود باید به گونه‌‌ای باشد كه در آن قیمت، حداقل 80 درصد اوراق عرضه شده به فروش برسد.

در روش حراج، قیمت در یك جلسه معاملاتی و بر اساس رقابت خریداران تعیین می‌شود. در این روش سفارش متقاضیان (خریداران) و عرضه‌كنندگان (فروشندگان) در یك بازه زمانی وارد سامانه معاملاتی می‌شود، پس از آن، بهترین قیمت‌های خرید (بالاترین قیمت‌ها) و بهترین قیمت‌های فروش (پایین‌ترین قیمت‌ها) با یكدیگر منطبق شده و معامله انجام خواهد شد.

-به طور کلی هرچند فرآیند کشف قیمت با دو روش ذکر شده انجام می شود اما قیمت اوراق نمیتواند از انتظار بازار فاصله معنا داری داشته باشد که این انتظار آموزش محاسبه بازده اوراق اخزا بر اساس فرمول زیر شکل میگیرد:

برای مثال قیمت اوراق، در شرایطی که 182 روز تا سررسید باقی مانده و نرخ بازده مورد انتظار بازار 21 در صد است، به روش زیر محاسبه می‌شود:

اوراق بدهی جزو کارآمدترین ابزار بازارهای مالی است .

دولت‌ها و کسب‌وکارهای بزرگ به وسیله این اوراق می‌توانند بدهی‌های خود را عقب انداخته و برای تأمین نقدینگی زمان کافی داشته باشند. همچنین بانک مرکزی با بهره گیری از این اوراق توانایی کنترل جریان نقدینگی را دارد.

همچنین سرمایه گذاران با خرید این اوراق میتوانند از سودی خوب و کم ریسک بهره مند شوند.

ساز و کار اسناد خزانه اسلامی

اسنادخزانه اسلامی : ابزار کاهش ریسک سرمایه گذاری

اسناد خزانه اسلامی یکی از اوراق های با درآمد ثابت می باشد که توسط دولت و به نفع پیمانکاران که از دولت طلبکار هستند منتشر می شود. در حال حاضر بسیاری از سرمایه گذاران دارایی خود را در بانک سرمایه گذاری می کنند و با توجه به نرخ سود بانکی اعلام شده به صورت سالانه درصدی را به عنوان بازدهی کسب می‌کنند. حال ممکن است این بازده معادل 15 درصد و یا 20 درصد باشد.

از طرفی زمانی که سرمایه گذار در آموزش محاسبه بازده اوراق اخزا بانک سرمایه گذاری می‌کند و قرارداد یک ساله را با بانک منعقد میکند باید حتما یک سال وجه خود را نزد بانک سپرده کند تا بازده مورد نظر را به دست آورد و اگر در زمانی به وجه خود نیاز داشته و قصد گرفتن بخشی از آن را از بانک داشته باشد بازدهی مورد نظر کاهش یافته و به صورت روزانه محاسبه می شود و دیگر از آن بازدهی 20 درصدی ( نرخ بازدهی یک ساله که توسط بانک مرکزی تعیین می شود و ممکن هست هر بار کاهش یا افزایش داشته باشد) خبری نیست و با دریافت وجه سرمایه گذار بازدهی ثابت خود را با برداشت وجه از بانک از دست می‌دهد. در این نوشتار قصد داریم در خصوص اسناد خزانه اسلامی و ساختار این اوراق در آموزش محاسبه بازده اوراق اخزا بازار صحبت کنیم.

تعریف اسناد خزانه اسلامی

اسناد خزانه اسلامی، در زمره اوراق بهادار بانام هستند که بیانگر تعهد دولت‌ها به بازپرداخت مبلغ اسمی آنها در آینده است به بیان دیگر و به طور ساده اسناد خزانه را میتوان اینگونه تعریف کرد: فرض کنید پیمانکاری در یک زمینه برای دولت کاری انجام داده است و از دولت طلبکار است. دولت نیز به جای بدهی خود اسنادی را در اختیار پیمانکار قرار می‌دهد که دارای سررسید مشخصی می باشد و پیمانکار وجه خود را در سررسید دریافت می‌کند. حال پیمانکار می تواند این اسناد را در بازار ابزارنوین مالی فرابورس به فروش برساند.

اسناد خزانه در حال حاضر با نماد اخزا در بازار ابزارنوین فرابورس عرض می شود که هر کدام دارای تاریخ سر رسید می باشد. شکل زیر اوراق اخزا را در صفحه tsetmc.com نشان میدهد.

سازو کار اوراق اسناد خزانه اسلامی به این صورت می باشد که خریدار در زمان انتشار این اوراق را به قیمتی کمتر از قیمت اسمی خریداری می کند. سپس در زمان سررسید اخزا می تواند آن را به قیمت اسمی به فروش برساند و از این طریق سود بدست بیاورد.پس همانطور که مشخص است این اوراق سود پرداختی دوره ای ندارند، بلکه سودی که شما بدست می آورید ناشی از اختلاف قیمت در زمان خرید و زمان سررسید اوراق است.همچنین سررسید این اوراق کمتر از یکسال است.

به عنوان مثال شکل بالا اسناد خزانه اسلامی با سررسید 1397/07/10 را نشان میدهد. تاریخ ذکر شده تاریخ سررسید این اخزا می باشد. قیمت این اوراق با توجه به عرضه و تقاضای بازار به دست می آید. فرض کنید خریداری اسناد خزانه را با قیمت 95200 تومان ( 1 مرداد) خریداری کند. از آنجایی که سرمایه گذار در تاریخ سررسید 100000 تومان دریافت میکند بنابراین سود حاصل از سرمایه گذاری این شخص به صورت زیر به دست می آید.

همانطور که در شکل نشان داده شده است سرمایه گذار با خرید اسناد خزانه در تاریخ 1 مرداد و نگهداری ان تا سررسید حدود 5.04 درصد بازدهی کسب میکند. حال باید این بازدهی را با بازدهی سرمایه گذاری در سایر اوراق بدهی مانند بانک مقایسه کند. تاریخ سر رسید اوراق 10 مهر می باشد و سرمایه گذار نیز این اوراق را در تاریخ 1 مرداد خریداری کرده است. مدت زمان بین این دو تاریخ حدود 72 روز می باشد و اگر سرمایه گذاری پول خود را با بازدهی 20 درصد سالانه در بانک سرمایه گذاری کند بازده سرمایه گذاریش حدود 3.8% در بازه 72 روز خواهد بود ( بازدهی ماهانه سرمایه گذاری در بانک حدود 1.66% می باشد که آن را بر 31 روز تقسیم میکنیم تا بازدهی روزانه آن بدست اید و سپس بازدهی بدست آمده را در 72 روز ضرب می کنیم) و این نشان می‌دهد که بازدهی سرمایه گذاری در این اوراق (5.04%) بالاتر خواهد بود. البته این نکته را نیز باید مد نظر داشت که با خرید اسناد خزانه اصل پول + سود آن در سررسید دریافت می شود که مجموعا 100000 تومان می باشد.

اکسل مربوط به محاسبه سود و زیان اسناد خزانه نیز در سایت فرابورس آموزش محاسبه بازده اوراق اخزا ایران موجود می باشد.

آیا اسناد خزانه اسلامی دارای ریسک است

بزرگترين دغدغه فعالان بازار سرمايه درخصوص اسناد خزانه اسلامي، عدم ايفاي تعهدات دولت در زمان سررسيد است. برای رفع اين نگراني، دولت به اين بدهي اولويتي هم‌رديف حقوق و مزاياي كاركنان خود داده و به عنوان بدهي ممتاز دولت در نظر گرفته مي‌شود. خزانه‌داري كل كشور نيز موظف است پرداخت مبلغ اسمي اسناد خزانه اسلامي را در سررسيد اوراق تعهد كند. اين تعهدنامه به امضاي وزير امور اقتصادي و دارايي رسيده است از اين رو اسناد خزانه اسلامي ريسك نكول نخواهند داشت.

تفاوت اسناد خزانه با سایر اوراق بهادار

مبلغ 100000 تومان در زمان سر رسید چگونه پرداخت می شود

در سررسيد اسناد خزانه اسلامي، خزانه‌داري مبلغ اسمي اوراق را به حسابي نزد بانك عامل واريز مي‌كند. پس از آن شركت سپرده‌گذاري مركزي اوراق بهادار و تسويه وجوه، مبلغ اسمي را به شماره حساب بانكي دارندگان اوراق واريز خواهد كرد بنابراين اعلام شماره حساب و شباي بانكي دارندگان اوراق به كارگزار ضروري است. بنابراین با توجه به توضیحات داده شده هر سرمایه گذاری قادر است اسناد خزانه را در بازار خرید و فروش کند.

آیا اسناد خزانه دارای سود میان دوره ای می باشد؟

همانطور که در بخش های قبل توضیح داده شده است بازدهی اسناد خزانه با پرداخت آن در سررسید حاصل می شود و به همین دلیل اسناد خزانه دارای سود میان دوره ای نمی باشد. یعنی اگر اخزا را به قیمت 90000 تومان خریداری کرده باشید یا باید صبر کنید تا در سر رسید مبلغ 100000 تومان دریافت کنید و یا باید در بازار معاملات ثانویه آن را به فروش برسانید و بازدهی اخزا صرفا با این روش حاصل می شود.

حال ممکن است این سوال برایتان پیش امده باشد که بازدهی اورزاق خزانه را در کجا میتوان به صورت کلی نگاه کرد تا در خصوص اوراقی که بازدهی بالاتری نسبت به بقیه دارد برای خریداری تصمیم گیری کرد. ما در ربات تابلوخوانی رصدخونه این امکان را فراهم کردیم که بازدهی اسناد خزانه اسلامی را به صورت یکجا مشاهده کنید تا در خصوص معامله آن تصمیم گیری کنید. شکل زیر خروجی اوراق خزانه در ربات رصدخونه را نشان میدهد. همانطور که در شکل زیر مشاهده میکنید بازدهی سالانه تا سر رسید به عنوان یک عامل مهم در اخذ بازدهی از این اوراق می باشد که هر چقدر این بازدهی بالاتر باشد. به عنوان مثال در اخرین سطر این جدول روزهای باقی مانده تا سررسید 33 روز می باشد که بازدهی آن بر مبنای سالانه حدود 22.7 می باشد. این یعنی اگر سود سالانه سرمایه گذاری در اوراق با درامد ثابت 20 درصد باشد پس سرمایه گذاری در خزانه بازدهی بالاتری به همراه دارد.

آموزش محاسبه بازده اوراق اخزا

در مقالات قبلی به معرفی ابزارهای بازار سرمایه پرداختیم و از اوراق خزانه اسلامی به عنوان ابزاری با بازده ثابت نام بردیم.
حال میخواهیم به بررسی اوراق خزانه بپردازیم تا درنهایت بتوانیم از بین اوراق خزانه های موجود در بازار، بهترین اوراق را انتخاب کنیم.
با ما در ادامه مطالب همراه باشید

اوراق خزانه یکی از ابزارهای مالی دارای سررسید با مبلغ اسمی 1،000،000 ریال است که توسط دولت جهت پرداخت مطالبات پیمانکاران صادر می شود و پیمانکاران میتوانند در زمان سررسید معادل مبلغ اسمی اوراق را از دولت دریافت نمایند. همچنین میتوانند در صورت تمایل زودتر از تاریخ سررسید با قیمت کمتری در بازار به فروش رسانند.
به عبارت ساده تر اوراق خزانه را میتوان به یک چک 1،000،000 ریالی تشبیه کرد که دولت در وجه پیمانکاران دولتی صادر میکند. تعداد برگه های چک متناسب با میزان مطالبات پیمانکاران است برای مثال پیمانکاری که 1،000،000 ،000 ریالی از دولت طلب دارد 1،000 برگه چک دریافت میکند حال میتواند تا تاریخ سررسید چک ها منتظر بماند و به ازای هربرگه 1،000،000 ریال را دریافت نماید یا با قیمت کمتری چک ها را در بازار به فروش رساند.

دولت به اين بدهي اولويتي هم‌رديف حقوق و مزاياي كاركنان خود داده و به عنوان بدهي ممتاز دولت در نظر گرفته مي‌شود . خزانه داری کل کشور نیز موظف به پرداخت مبلغ اسمی این اسناد در زمان سررسید می باشد.
برای نشان دادن اوراق خزانه از نماد "اخزا" که خلاصه شده ی نام اوراق است استفاده می شود. در ادامه نام اخزا عددی 3 رقمی نوشته می شود که بیانگر شماره سری اوراق می باشد و در هر سری تاریخ سررسیدها متفاوت اند.
اطلاعات مربوط به هر اخزا با سررسیدهای مشخص در سایت شرکت فرابورس به آدرس WWW.IFB.IR در بخش بازدهی اوراق، قابل مشاهده و بررسی است.
در مقابل نام اخزاهای متفاوت، اطلاعات مهمی قید شده است که هرکدام میتوانند در تصمیم گیری و انتخاب اخزا و دیگر اوراق، اثر گذار باشند:

قیمت معامله شده هر سهم که در حقیقت بیان کننده قیمت آخرین معامله می باشد. این قیمت بر اساس روز های مانده تا سررسید اوراق خزانه، مشخص می شود به طوری که اگر فاصله تا سررسید کمتر شود قیمت اوراق افزایش می یابد تا در روز سررسید به ارزش اسمی 1،000،000 ریال برسد.

تقریبا بین 9،000 تا 10،000 ریال تفاوت قیمتی بین سررسید های مختلف وجود دارد.
در سررسید اخزا ، معادل قیمت اسمی اوراق، وجهی به حساب بانکی فرد واریز می شود. در حقیقت در روز سررسید تفاوتی بین فروش یا نگهداری اوراق وجود ندارد زیرا در آن روز ارزش و قیمت معامله شده همان 1،000،000 ریال خواهد بود.

YTM که در ادبیات حسابداری به معنای سود مرکب یعنی اضافه نمودن سود حاصل از سرمایه گذاری ها به اصل سرمایه می باشد. در نتیجه عدد YTM نشان میدهد که اگر سود به اصل سرمایه اضافه شود، سرمایه گذاری تا تاریخ سررسید با چند درصد بازدهی و سود همراه بوده است.

هرچند که در سایت فرابورس میتوان YTM یا همان بازدهی مرکب را که با توجه به تاریخ سررسید و قیمت آخرین معامله اخزا به روز رسانی می شود، مشاهده کرد و نیازی به انجام محاسبات بر اساس فرمول معرفی شده نیست ، اما یادگیری پارامتر های این فرمول در تحلیل و بررسی شما بسیار موثر خواهد بود.

همانطور که پیش از این نیز بیان شد قیمت اسمی همان 1،000،000 ریال ارزش اسمی هر ورقه اخزا و دیگر ورقه های مشارکتی است که در روز سررسید بازپرداخت می شود.
در مخرج کسر باید ارزش قیمت تمام شده را قرار دهیم که این قیمت در حقیقت همان مبلغی است که در ابتدا به عنوان سرمایه اولیه در نظر گرفته ایم. البته در صورت سرمایه گذاری در بانک باید به جای قیمت تمام شده، ارزش سرمایه اولیه جایگذاری شود.

برای اینکه بدانیم سود اخزا بیشتر است یا بانک می توان از فرمول سود موثر سالانه استفاده کرد:

عدد بدست امده نشان دهنده سود سالانه اخزا می باشد که در مقایسه با سود سالانه بانکی می شود به بررسی سودآور بودن اخزا نسبت به بانک پرداخت.

مزیت های اخزا بر بانک چیست؟
از آنجایی که سودهای اعلامی بانک برای سپرده گذاری های یکساله است در صورتی که مدت زمان سرمایه گذاری کمتر از یکسال باشد، به آن سپرده سود کوتاه مدت تعلق میگیرد در حالیکه در اخزا آموزش محاسبه بازده اوراق اخزا میتوان در صورت نگه داری کمتر از یکسال از نوسانات قیمتی نیز کسب سود کرد.

همچنین در بانک به حداقل موجودی باقی مانده در حساب بانکی، سود تعلق میگیرد به طوری که اگر در پایان ماه، پول از حساب خارج شود به طوری که موجودی صفر یا کمتر از سرمایه اولیه شود، بابت آن ماه سودی به فرد تعلق نمیگیرد یا کمتر تعلق میگیرد. در حالیکه در اخزا از انجایی که معاملات به طور روزانه انجام میشوند، سود به ازای هر روز نیز پرداخت میشود.

معیار انتخاب اخزا چیست؟
بنابر مدت زمان سرمایه گذاری از دو معیار برای انتخاب بهترین اخزا میتوان استفاده کرد:
1- در صورتی که مدت زمان سرمایه گذاری کمتر از یکسال باشد، بازده سالانه معیار مناسب تصمیم گیری است و بر این اساس باید اخزایی که بازده سالانه بیشتری دارد، انتخاب شود.
2- چنانچه سرمایه گذاری با دید بیشتر از یکسال انجام میشود باید به YTM به عنوان معیارتصیم گیری رجوع کرد.

آموزش محاسبه بازده اوراق اخزا

اسناد خزانه چیست و نحوه خرید و فروش آن چگونه است؟

سرمایه‌گذاری

اسناد خزانه اسلامی (Treasury Bills) یا اخزا چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟

اسناد خزانه اسلامی یکی از انواع مختلف سرمایه‌گذاری در اوراق بدهی است که با توجه به ویژگی‌هایش؛ طرفداران خاص خود را در ایران دارد.

این اوراق بی‌شباهت به سایر اوراق از جمله صکوک یا اوراق اجاره نیست. اما اخزا یا همان اسناد خزانه تفاوت‌های جدی با سایر اوراق دارد.

بازدهی و سود اسناد خزانه اسلامی نسبت به برخی از سرمایه‌گذاری‌ها از جمله سرمایه‌گذاری در بانک بهتر است. بنابراین در دوران رکود بازارها؛ می‌تواند سود مطمئنی نصیب‌تان کند.

با این حال، انواع مختلفی از سرمایه‌گذاری وجود دارد که خرید اسناد خزانه اسلامی یکی از آنها است. ما در مطلب «انواع مدل‌ها و روش‌های سرمایه‌گذاری را بیشتر بشناسیم» در این خصوص صحبت کردیم که توصیه می‌کنیم آن را حتما مطالعه کنید.

هر نوع سرمایه‌گذاری نیاز به شناخت کافی دارد. هر چند ریسک سرمایه‌گذاری در اخزا معمولا بسیار پایین بوده؛ اما بهتر است اطلاعات جامعی در این خصوص کسب کنید.

ما در این مقاله به موضوعات مخلتفی اشاره می‌کنیم. از جمله اینکه اصلا اسناد خزانه اسلامی چیست؛ سود؛ قیمت؛ مشکلات اسناد خزانه اسلامی و نحوه خرید و فروش آن به چه صورت است. پس تا پایان با ما همراه باشید.

منظور از اسناد خزانه اسلامی چیست؟

اسناد خزانه یکی از انواع مختلف سرمایه‌گذاری بوده که خود نوعی اوراق بدهی به شمار می‌رود و شباهت‌های زیادی با سایر انواع اوراق دارد. با این تفاوت که اسناد خزانه یک اوراق کاملا دولتی محسوب شده و صرفا از جانب دولت منتشر می‌شود.

معمولا عموم مردم آشنایی کمتری با این اسناد دارند. در حالی که غالبا از این طریق می‌توانند سود تقریبا خوبی به دست آورند. یکی از علت‌های این موضوع آن است که اکثر مردم از تعاریفی که در این خصوص ارائه می‌شود، اطلاعات زیادی ندارند.

در پاسخ به این سوال که اسناد خزانه اسلامی چیست؛ می‌توان گفت که این نوع اوراق نیز همانند سایر اوراق دیگر، برای تامین نیازهای مالی دولت منتشر می‌شود. با این تفاوت که در اینجا تاکید بر روی بازپرداخت بدهی‌های پیمانکاران دولت است.

فرض کنید که دولت باید آموزش محاسبه بازده اوراق اخزا تا مدت زمان مشخصی بدهی‌های پیمانکاران خود را پرداخت کند. این پیمانکاران هر کدام بخشی از پروژه‌های عمرانی و خدماتی دولت را انجام داده‌اند.

دولت به پیمانکاران اعلام می‌کند که در حال حاضر نمی‌تواند بدهی آنها را پرداخت کند. اما اوراقی به نام اسناد خزانه را در اختیار آنها قرار می‌دهد که براساس آن دولت متعهد می‌گردد بدهی خود را تا تاریخ مذکور پرداخت کند.

حال پیمانکاران می‌توانند با فروش این اوراق از طریق فرابورس به عموم مردم، زودتر به طلب خود برسند. با این تفاوت که مبلغ کمتری را نسبت به ارزش سررسید اسناد دریافت می‌کنند.

مثلا اگر قرار بر این باشد که یک پیمانکار منطبق با اسناد خزانه به تاریخ سررسید سال بعد یک میلیارد تومان دریافت کند، می‌تواند آن را از طریق فرابورس به قیمت کمتر به فروش برساند. اما در عوض زودتر به نقدینگی مورد نیاز خود دست پیدا کند.

حال شما به عنوان سرمایه‌گذار می‌توانید از طریق خرید این اوراق با میزان کمتر از تاریخ سررسید، به سود منطقی دست پیدا کنید. این سود همان تفاوت بین مبلغ سررسید اسناد و مبلغ واقعی خرید است.

بنابراین اسناد خزانه همانند سایر اوراق دیگر هیچ‌گونه کوپن سودی ندارند. بلکه سود سرمایه‌گذار ناشی از مابالتفاوت ارزش اسمی و ارزش خرید اسناد است. از همین رو به لحاظ شرعی و اسلامی نیز یک سرمایه‌گذاری مورد تایید است.

سرمایه‌گذار در اینجا سود اسناد خزانه اسلامی را در تاریخ سررسید از دولت دریافت می‌کند. از همین رو ریسک سرمایه‌گذاری نیز بسیار پایین است.

از منظر دسته‌بندی انواع مدل‌های سرمایه‌گذاری، خرید اسناد خزانه همانند سایر اوراق بدهی، یکی از انواع سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت به شمار می‌رود.

با تمام این اوصاف می‌توان اسناد خزانه اسلامی را یک بازی برد برد بین دولت؛ پیمانکاران و سرمایه‌گذاران دانست. چرا که هم دولت کسری بودجه خود را تامین ‌می‌کند و هم پیمانکاران می‌توانند بدهی خود را زودتر از موعد مقرر و البته با اندک قیمتی پایین‌تر دریافت کنند.

مزایا و مشکلات اسناد خزانه اسلامی چیست؟

خرید آموزش محاسبه بازده اوراق اخزا اوراق بهادار مانند هر نوع سرمایه‌گذاری دیگر مزایا و معایب خاص خود را دارد که خرید اسناد اخزا نیز از این قاعده مستثنی نیست.

شما به عنوان سرمایه‌گذار نیاز است متناسب با میزان سرمایه، وضعیت سایر بازارها و ویژگی‌های شخصیتی خود؛ دست به سرمایه‌گذاری بزنید. بنابراین بهتر است با مزایا و معایب خرید این اوراق آشنا باشید.

مزایای خرید اسناد خزانه اسلامی

اسناد خزانه ریسک بسیار پایینی برای سرمایه‌گذاران دارد.

معاملات اسناد خزانه از مالیات معاف است.

معاملات اخزا یک بازی برد برد برای پیمانکاران، دولت و سرمایه‌گذاران است.

خرید اخزا بازدهی تقریبا مناسبی در زمان رکود بازارها برای سرمایه‌گذار دارد.

میزان نقدشوندگی اسناد خزانه اسلامی بسیار بالا است.

کشف قیمت این اوراق به صورت مکانیسم عرضه و تقاضا مشخص می‌شود.

مشکلات اسناد خزانه اسلامی

سود اسناد خزانه اسلامی پایین‌تر از سوددهی بازارهای دیگر است.

عدم خرید اوراق اخزا در زمان انتشار؛ باعث کاهش بازدهی و سود آن خواهد شد.

با خرید اسناد خزانه سود دوره‌ای به سرمایه‌گذاران تعلق نخواهد گرفت.

از مشکلات اسناد خزانه اسلامی؛ محدود بودن بازدهی آن تا یک سقف مشخص است.

البته مشکلات اسناد خزانه اسلامی تنها به این موارد محدود نمی‌شود. به عنوان مثال؛ یکی از معایب این اوراق نحوه خرید و فروش آن است. چرا که فرایند خرید صرفا آنلاین نیست و نیاز به مراجعه حضوری به کارگزاری‌های بورسی نیز دارد.

سود اسناد خزانه اسلامی چقدر است؟

یکی از سوالات متداول سرمایه‌گذاران اوراق اخزا در خصوص میزان بازدهی و سود اسناد خزانه اسلامی است. اگرچه بازدهی اخزا در یک بازه خاص بوده؛ اما این میزان می‌تواند تحت تاثیر برخی فاکتورها متغیر باشد.

در خصوص بازدهی اسناد خزانه باید چندین نکته را همواره مدنظر داشته باشید که ما در اینجا به آنها اشاره می‌کنیم:

نکته اول: سود اسناد خزانه اسلامی معمولا در محدود یک بازه خاص قرار داشته و به ندرت از آن کمتر یا بیشتر می‌شود. (حدود 20 درصد)

نکته دوم: بازدهی اخزا نسبت به بازارهای مالی طلا، ارز، سکه و سهام معمولا کمتر است. هر چند در زمان رکود بازارها؛ ممکن است بازدهی بیشتری را نصیب افراد کند.

نکته سوم: در صورت خرید اوراق بعد از زمان انتشار آن؛ سود کمتری نصیب سرمایه‌گذار خواهد شد و برعکس. یعنی هر چقدر تاریخ خرید اوراق به سررسید نزدیک‌تر باشد؛ سود کمتری به افراد می‌رسد.

نکته چهارم: تاریخ‌های سررسید اخزا معمولا چند هفته‌ای و ماهانه است. در واقع سرمایه‌گذار در یک بازه زمانی کوتاه می‌تواند به سود منطقی دست پیدا کند.

روش محاسبه سود اسناد خزانه اسلامی چگونه است؟

همانطور که ذکر شد سود اسناد خزانه می‌تواند تحت تاثیر تاریخ خرید و تاریخ سررسید آن؛ مقداری متفاوت باشد. در این خصوص می‌توانید از فرمول زیر استفاده کنید.

با جای‌گذاری مقادیر مختلف در این فرمول؛ میزان بازدهی و سود اسناد خزانه اسلامی به دست خواهد آمد:

در فرمول فوق هر کدام از مقادیر به قرار زیر هستند:

T: عدد 365 که معادل تعداد روزهای سال است.

F: قیمت اسمی اسناد خزانه در تاریخ سررسید

N: تعداد روزهایی که تا تاریخ سررسید باقی مانده است.

P: قیمت خرید اسناد خزانه

می‌توانید از طریق سایت FIPIRAN نسبت به محاسبه سود اسناد خزانه اسلامی اقدام کنید.

البته چنانچه وقت اینگونه محاسبات را ندارید می‌توانید از طریق سایت FIPIRAN.COM اقدام به محاسبه سود اسناد خزانه اسلامی کنید. در این سایت می‌توانید قیمت اسناد خزانه اسلامی در فرابورس را رصد کنید.

روش خرید و فروش اسناد خزانه اسلامی چگونه است؟

خرید و فروش اسناد خزانه از طریق بازار فرابورس ایران صورت می‌گیرد. فرد ابتدا باید به یکی از کارگزاری‌های فرابورس ایران مراجعه کرده و به صورت فیزیکی درخواست دهد.

البته نیاز است افراد کد بورسی نیز داشته باشند. در صورت نداشتن کد بورسی می‌توانند از طریق یکی از همین کارگزاری‌ها نسبت به دریافت کد اقدام کنند. بعد از آن نیز می‌توانند خرید و فروش اخزا را انجام دهند.

توجه کنید که فرایند خرید اسناد اخزا تقریبا مشابه با سایر اوراق بهادار از جمله اوراق مشارکت، اوراق اجاره و مابقی اوراق است. هر چند ممکن است تفاوت‌های جزئی نیز داشته باشند.

اما یکی دیگر از سوالات پرتکرار سرمایه‌گذاران؛ در خصوص نحوه تعیین قیمت اسناد خزانه اسلامی در فرابورس است که معمولا به دو روش صورت می‌گیرد.

تعیین قیمت اسناد خزانه اسلامی در بازار فرابورس معمولا به روش‌های ثبت سفارش و روش حراج صورت می‌گیرد. این دو روش علی‌رغم برخی تفاوت‌ها اما شباهت‌هایی نیز با یکدیگر دارند.

جمع‌بندی

در این مقاله تلاش کردیم تا شما را با نکات مهم مربوط به خرید اخزا آشنا کنیم. از جمله اینکه اصلا فلسفه اسناد خزانه اسلامی چیست؛ مشکلات، میزان بازدهی و تعیین قیمت اسناد خزانه اسلامی در فرابورس چگونه است.

با این حال، شما به عنوان یک سرمایه‌گذار نیاز دارید تا باتوجه به موقعیت زمانی که در آن قرار دارید و برخی پارامترهای دیگر، دست به خرید اسناد خزانه اسلامی بزنید.

امکان دارد در برخی مواقع که بازارها بازدهی مناسبی دارند؛ خرید این اسناد چندان به صرفه نباشد یا برعکس. پیشنهاد ما این است که در این خصوص حتما با مشاوران خبره مشورت کنید که مشاوران الوبیزنس می‌توانند به شما کمک کنند.

اسناد خزانه اسلامی (اخزا)؛ هم سود و هم تسویه بدهی

ابزارهای متنوعی در بازار سرمایه وجود دارند. طبیعتا اهداف مختلفی پشت این ابزارها نهفته است و هر یک با قصد و نیت خاصی معامله می‌شوند. اسناد خزانه اسلامی یکی از این ابزارهاست که در بازار بورس ایران بسیار پرکاربرد است. مبنای این ابزار قوانین کشور و هم‌چنین موازین دینی است. دولت این اوراق را در اختیار پیمان‌کارانی قرار می‌دهد که در طرح‌های دولتی فعالیت می‌کنند و دولت به آن‌ها بدهکار است. به این ترتیب پیمان‌کاران بدهی‌های خود را در قالب این اوراق بهادار دریافت می‌کنند. دولت هم می‌تواند بدهی‌اش را در مدتی طولانی‌تر پرداخت کند. از آن‌جا که این اوراق در بازار بورس بسیار مهم هستند و نقش پررنگی دارند، قصد داریم در ادامه سازوکار آن را بررسی کنیم.

معرفی اسناد خزانه اسلامی

اسناد خزانه اسلامی به اوراق بهاداری گفته می‌شود که در دسته اوراق بدهی قرار می‌گیرند. تامین کسری بودجه دولت را می‌توان مهم‌ترین هدف انتشار این اسناد دانست. این اوراق مهم‌ترین ابزاری هستند که می‌توان به کمک آن سیاست‌های پولی را اعمال کرد. از این رو دولت دست به انتشار این اسناد می‌زند تا بتواند بدهی‌های خود را در مدت طولانی‌تری پرداخت کند.

اسناد خزانه که به اختصار آن را اخزا می‌نامند، مجموعه اوراقی است که دولت به منظور تسویه بدهی‌هایش منتشر می‌کند. این بدهی‌ها بابت طرح‌های تملک‌ دارایی‌های سرمایه‌ای است. اوراق بهادار مذکور با قیمت اسمی و در سررسیدی که از پیش مشخص است به شکل مستقیم در اختیار طلب‌کاران غیردولتی قرار می‌گیرد. پیمان‌کارانی که مبلغی از دولت طلب دارند می‌توانند در بازارهای نوین مالی فرابورس شرکت کنند و این اوراق را بفروشند. به این ترتیب قادر به دریافت طلب خود از دولت خواهند بود.

ویژگی‌های اسناد خزانه اسلامی

گفتیم که اسناد خزانه اسلامی در دسته اوراق بهادار جای می‌گیرند و باید آن‌ها را به عنوان اوراق بدهی در نظر گرفت. پیمان‌کاران و سرمایه‌گذاران باید از ویژگی‌ها و مشخصات این اوراق آگاه باشند و سپس اقدام به معامله کنند. چند مورد از این ویژگی‌ها را در ادامه بررسی می‌کنیم.

• سررسید این اسناد به طور معمول کوتا‌ه‌مدت و حداقل یک‌ساله تا حداکثر سه ساله است. این سررسیدها معمولا به شکل ۴، ۱۳، ۲۶ و ۵۲ هفته‌ای است.
• اسناد خزانه اسلامی سود میان‌دوره یا پایان دوره پرداخت نمی‌کنند. با این حساب، سود این اوراق بهادار از محل مابه‌التفاوت قیمت خرید این اوراق با قیمت اسمی آن‌ها در سررسید حاصل می‌شود. قیمت اسمی معادل ۱۰۰ هزار تومان است. ساز و کار اسناد خزانه اسلامی به این شکل است که خریدار در زمان انتشار آن را به قیمتی کمتر از قیمت اسمی خریداری می کند.سپس در زمان سررسید اخزا می تواند آن را به قیمت اسمی به فروش برساند و از این طریق سود کسب کند.
• وزارت امور اقتصاد و دارایی وظیفه ضمانت این اسناد را به عهده دارد. هم‌چنین خزانه‌داری کل کشور هم تعهد دارد که در هر مرحله مبلغ اسمی اسناد خزانه اسلامی را پرداخت کند. طبق نظر این سازمان، بازپرداخت این اوراق در سررسید در دسته دیون ممتاز دولت جای می‌گیرد. یعنی با پرداخت مبلغ اسمی این اوراق در زمان سررسید، حقوق کارمندان دولت تامین و پرداخت می‌شود و به لحاظ درجه اهمیت در همان سطح قرار دارد.آموزش محاسبه بازده اوراق اخزا
• هر معامله خرید این اسناد، کارمزدی برابر ۰.۰۰۰۷۲۵ ارزش کل قرارداد را دارد. این کارمزد در معاملات فروش نیز به همین میزان است.

اسناد خزانه اسلامی چه ریسک هایی دارند؟

تمامی اوراق بهاداری که در بازارهای مالی داد و ستد می‌شوند هر یک ریسک‌های مختلفی را به همراه دارند. دو مورد مهم از این ریسک‌ها عبارت‌اند از:

• ریسک نکول یا عدم بازپرداخت مبلغ اولیه سرمایه در هنگام سررسید
• ریسک نقد شوندگی

پیش‌تر گفتیم که خزانه‌داری کل کشور متعهد می‌شود که مبلغ اسمی اوراق را در سررسید پرداخت کند. به همین دلیل دارندگان این اوراق نگران این نیستند که در زمان سررسید، دولت به تعهدات خود عمل نکند. از سوی دیگر از آن‌جا که این اوراق در بازار فرابورس داد و ستد می‌شوند یک مزیت قابل ملاحظه نیز دارند. در این بازار نقدشوندگی اوراق بهادار با درآمد ثابت، و هم‌چنین حجم معاملات، در سطح بالایی قرار دارد. بنابراین دارندگان دغدغه این را ندارند که آیا خریداری پیدا می‌شود که این اوراق را از آن‌ها خریداری کند یا خیر. هر زمان که سرمایه‌گذاران اراده کنند، می‌توانند اوراق بهادار خود را در این بستر به فروش برسانند.

مزایای انتشار اسناد خزانه اسلامی

با توجه به تمام مسائلی که تا کنون گفته شد، بدیهی است که این اسناد دارای مزایای زیادی هستند. دولت، پیمان‌کاران، افراد فعال در بازار بورس و هم‌چنین سرمایه‌گذاران هر یک به نوعی از این اوراق منتفع می‌شوند. در ادامه چند مورد از این مزایا را مشاهده می‌کنید:

• دولت می‌تواند بدهی‌های خود را بر اساس یک سازوکار مشخص تسویه کند.
• دولت به کمک این اوراق می‌تواند پرداخت بدهی‌ به پیمان‌کاران را تسریع بخشد.
• دولت می‌تواند کسری بودجه خود را تامین کند و میزان استقراض بین‌المللی را نیز کم کند.
• به کمک اسناد خزانه اسلامی، کشف نرخ سود بدون ریسک مورد انتظار بازار انجام خواهد شد.
• این ابزار به ایجاد بستری برای رشد و توسعه ابزارهای مالی کمک می‌کند.
• بانک مرکزی به کمک این اسناد می‌تواند سیاست پولی و تنظیم حجم نقدینگی را به شیوه‌ای موثر اجرا انجام دهد.
• این اسناد قابلیت نقدشوندگی بالایی دارند.
• اسناد خزانه اسلامی معاف از مالیات هستند.

نماد اسناد خزانه اسلامی در فرابورس چیست؟

این اسناد علاوه بر اخزا با نام سخاب نیز شناخته می‌شوند. در سامانه‌های معاملاتی برای نشان دادن نماد این اوراق، در کنار این نام‌ها عددی نیز وجود دارد. اعداد مذکور نشان‌دهنده سررسید اوراق هستند. مثلا «اسناد خزانه اسلامی ۹۹۰۴۱۷» یعنی تاریخ سررسید این اوراق ۱۳۹۹/۰۴/۱۷ است. این اوراق در فرابورس با نام «اخزا ۸۱۹۱» شناخته می‌شوند که توسط سازمان بورس و اوراق بهادار نام‌گذاری شده است.

طریقه محاسبه اسناد خزانه

گفتیم که تقسیم سود نقدی در این اوراق وجود ندارد. کسب سود سرمایه‌گذاران از طریق تفاوت قیمت خرید و فروش این اوراق در فرابورس انجام می‌شود. هم‌چنین اگر اوراق تا زمان سررسید نگهداری شوند، تفاوت قیمت خرید و قیمت اسمی در این تاریخ، منجر به کسب سود خواهد شد. YTM نشان‌گر نرخ بازدهی اوراق تا زمان سررسید است. برای محاسبه این میزان باید طبق فرمول زیر عمل کرد:

• F برابر است با قیمت اسمی اوراق بهادار
• P قیمت خرید است.
• T تعداد روزهای سال را نشان می‌دهد (۳۶۵ روز)
• N بیان‌گر روزهای باقیمانده تا تاریخ سررسید است.

سرمایه‌گذاران قادر خواهند بود بازده ساده و موثر این ابزار را از طریق سایت شرکت فرابورس محاسبه کنند. به علاوه به کمک ماشین حساب اسناد خزانه نیز می‌توان این میزان را محاسبه کرد. نرخ بازده این اوراق در سایت فرابورس را می‌توانید در آدرس www.ifb.ir/ytm.aspx محاسبه کنید.

این‌گونه در نظر بگیرید که قیمت یک برگه سند خزانه ۹۵۶۷۰۰ ریال است. زمان باقی‌مانده تا سررسید نیز برابر است با ۱۵۶ روز. در چنین شرایطی بازده تا زمان سررسید برابر است با:

تعیین قیمت اسناد خزانه اسلامی

این اوراق به هنگام عرضه اولیه باید تعیین قیمت شوند. برای این کار دو شیوه ثبت سفارش و حراج انجام می‌شود که در ادامه بیان خواهیم کرد.

روش ثبت سفارش

در این شیوه، قیمت‌هایی که سرمایه‌گذاران درج می‌کنند مشخص نیست. تعداد سفارش‌هایی که ثبت می‌شود باید دست‌کم برابر ۸۰ درصد حجم کل اوراقی باشد که عرضه شده‌اند. به این ترتیب قیمتی مشخص می‌شود که باید حداقل ۸۰ درصد این اوراق تا آن قیمت فروخته شوند.

اجازه دهید برای درک بهتر مطلب، یک مثال بیان کنیم. فرض کنید ۱۰ هزار برگه اسناد خزانه اسلامی در جریان یک عرضه اولیه منتشر می‌شوند. به این ترتیب ۸۰ درصد حجم کل اوراق برابر است با ۸ هزار برگه. پس باید قیمتی تعیین شود که به این تعداد برگه برسد. در ادامه می‌توانید چند تقاضا را مشاهده کنید.

حجم اوراق در عرضه اولیه= ۱۰ هزار عدد
حجم سفارش خرید	قیمت سفارش خرید به ریال
۲ هزار	۹۵۰ هزار
هزار	۹۴۵ هزار
۳ هزار	۹۴۰ هزار
۲ هزار	۹۳۵ هزار
هزار	۹۳۰ هزار
۵۰۰	۹۲۵ هزار

حجم کل سفارش‌ها در این مثال برابر است با ۱۰۵۰۰. برای این‌که شرط حداقل ۸۰ درصدی رعایت شود، قیمت این اوراق در ۹۳۵ هزار ریال تعیین می‌شود. افرادی که قیمت‌های بالاتری را در سفارش خود ثبت کرده‌اند، اوراق را با همین مبلغ خریداری خواهند کرد. اما افرادی که قیمت کمتری را درخواست داده‌اند، هیچ اوراقی دریافت نخواهند کرد.

روش آموزش محاسبه بازده اوراق اخزا حراج

این روش بر اساس رقابت میان خریداران انجام می‌شود. در روش حراج، یک جلسه معاملاتی برگزار می‌شود و خریداران و فروشندگان در زمان مقرر وارد سامانه می‌شوند. در جریان این جلسه، بالاترین قیمت خرید و پایین‌ترین قیمت فروش با هم مطابقت داده می‌شوند و تعیین قیمت انجام می‌شود.

به منظور محاسبه قیمت اسناد خزانه اسلامی می‌توان از فرمول زیر کمک گرفت. در این‌جا برای محاسبه این قیمت، دو فاکتور نرخ سود موردانتظار بازار و هم‌چنین فاصله تا سررسید را لازم داریم.

در نظر بگیرید که نرخ بازده مورد انتظار بازار ۲۱ درصد است و ۶۸ روز تا سررسید اسناد خزانه زمان باقی است. قیمت این برگه به این شکل محاسبه خواهد شد:

نحوه دریافت اسناد خزانه توسط پیمان‌کاران

آن دسته از پیمان‌کارانی که تمایل دارند این اسناد را دریافت کنند، ابتدا باید به دستگاه بدهکار مراجعه کنند. سپس باید درخواست تسویه حساب خود را به آن وزارت‌خانه یا دستگاه اعلام کنند. اگر لازم باشد، وزارت امور اقتصادی و دارایی به نمایندگی از دولت جمهوری اسلامی ایران بدهی را از محل ردیف بودجه مربوط به انتشار اسناد خزانه تسویه می‌کند.

پس از این مرحله، پیمان‌کار می‌تواند از طریق سامانه معاملاتی الکترونیکی این اوراق را دریافت و تا زمان سررسید نزد خود نگهداری کند. یا می‌تواند پیش از سررسید این اوراق را در بازار فرابورس بفروشد و آن را نقد کند.

پیمان‌کاران به این شیوه می‌توانند طلب خود را به صورت وجه نقد در اسرع وقت دریافت کنند. به هنگام سررسید اوراق مذکور، خزانه‌داری کل کشور مبلغ اسمی را به حساب بانک عامل واریز می‌کند. مبلغ اسمی اوراق اخزا از طریق بانک عامل و توسط شرکت سپرده‌گذار مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه به حساب دارندگان اوراق واریز خواهد شد.

خرید اسناد خزانه توسط سرمایه‌گذاران

در طول این مطلب بارها اشاره کردیم که معاملات اخزا در فرابورس انجام می‌شود. معاملات این اوراق تفاوتی با سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت (اوراق مشارکت و صکوک) ندارد. در صورتی که افراد کد بورسی داشته باشند، به کارگزاری خود مراجعه کرده و فرمی را بابت خرید این اوراق بهادار تکمیل می‌کنند. پس از آن با ارسال سفارش به صورت آنلاین یا از طریق مراجعه حضوری به کارگزاری، سفارش خرید یا فروش خود را ثبت می‌کنند.

این اوراق را می‌توان پیش از تاریخ سررسید به فروش رساند و وجه نقد معادل آن را دریافت کرد. هم‌چنین می‌توان تا تاریخ سررسید آن‌ها را نزد خود نگهداری کرد. هنگام سررسید، خزانه‌داری اقدام به واریز مبلغ اسمی اوراق به حساب بانک عامل می‌کند. به این ترتیب شرکت سپرده‌گذار مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه نقد، مبلغ اسمی اسناد خزانه اسلامی را به حساب دارندگان این اوراق واریز می‌‌کند.

جمع‌بندی

بازار سرمایه ابزار مختلف و متعددی دارد که یکی از این ابزار، اوراق بدهی نام دارد. هر زمان دولت‌ها و یا کسب‌وکارهای بزرگ در پرداخت بدهی‌های خود با مشکل مواجه شوند، می‌توانند به کمک این اوراق، تسویه بدهی‌های خود را به تعویق بیندازند. به این ترتیب زمان کافی را برای تامین نقدینگی لازم در اختیار خواهند داشت.

اسناد خزانه اسلامی یکی از انواع اوراق بدهی است که در کشور ما کاربرد دارد. چرا که بر پایه شریعت اسلام طراحی شده است. دولت این اوراق را به بدهکاران غیردولتی اختصاص می‌دهد. به این ترتیب می‌تواند بدهی خود را در آینده پرداخت کند. پیمان‌کاران نیز می‌توانند این اوراق را دریافت و اقدام به تسویه بدهی خود با دولت کنند. افراد عادی نیز می‌توانند این اوراق را خریداری کنند. سپس در صورت فروش یا نگهداری این اوراق تا تاریخ سررسید، می‌توانند بدون ریسک کسب سود کنند.